صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در راستای تحقق اهداف والای نظام جمهوری اسلامی ایران و اجرای ماده ۲۹قانون اساسی  پیش بینی و تاسیس شده است. در متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ذیل ماده ۲۹مقرر شده: 

برخورداری‏ از تأمین‏ اجتماعی‏ از نظر بازنشستگی‏ ، بیکاری ‏، پیری‏ ، ازکارافتادگی، بی‏ سرپرستی‏، در راه‏ ماندگی‏ ، حوادث‏ و سوانح ‏، نیاز به‏ خدمات‏ بهداشتی‏ و درمانی‏ و مراقبتهای‏ پزشکی‏ به‏ صورت‏ بیمه‏ و غیره ‏، حقی‏ است‏ همگانی ‏. دولت‏ موظف‏ است‏ طبق‏ قوانین‏ از محل‏ درآمدهای‏ عمومی‏ و درآمدهای‏ حاصل‏ از مشارکت‏ مردم، خدمات‏ و حمایتهای‏ مالی‏ فوق‏ را برای‏ یک‏ یک‏ افراد کشور تأمین‏ کند».

در راستای این اصل و  به منظور ساماندهی نظام تامین اجتماعی کشور و گسترش پوشش و جامعیت خدمات بیمه‌ای به آحاد ملت شریف ایران، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی مصوب ۱۳۸۳/۰۲/۲۱مجلس شورای اسلامی، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر را به عنوان یکی از ارکان چهارگانه بیمه‌گر اجتماعی تعریف و به عنوان سازوکاری در زیر مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مقرر نموده است.در ادامه این مسیر آیین نامه بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در تاریخ ۱۳۸۳/۱۱/۱۲از سوی هیات محترم وزیران تصویب و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر تاسیس گردید. 

این صندوق مطابق ماده ۲۰آیین‌نامه مذکور، موسسه‌ای دولتی دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری و استخدامی بوده و بر اساس مصوبه ۱۳۸۸/۰۴/۱۰مجلس شورای اسلامی به فهرت نهادها و موسسات  عمومی غیر دولتی الحاق گردیده است.

  موضوع فعالیتآن به شرح زیر می‌باشد که از طریق حدود ۲۰۰۰  کارگزاری‌ خود در سراسر کشور، اعم از شرکت‌های تعاونی تولید روستایی، دهیاری‌ها و نیز کارگزاری‌های  مستقل، در مراکز دهستان‌ها و روستاها صورت می‌پذیرد.

فعالیت‌های صندوق: 

۱. تعمیم و گسترش بیمه کشاورزان،  روستاییان و عشایر به افراد مشمول ؛

۲ . جمع آ‌وری و تمرکز کلیه وجوه موضوع صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر؛

۳ .سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از وجوه جاری و ذخیره شده؛

۴ . انجام تعهدات موضوع آیین نامه ( شامل مستمری پیری، از کار افتادگی و فوت).

صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر خود را موظف به توسعه پوشش بیمه‌ای در جهت تعمیم جامعه هدف به بیمه فراگیر افراد غیر مزد بگیر می‌داند. همچنین گسترش فرهنگ بیمه‌ اجتماعی و سهولت دسترس در استفاده از خدمات بیمه‌ای و تنوع بخشیدن و اصلاح نرخ بیمه متناسب با تعهدات از جمله مواردی است که در زمره وظایف صندوق نهادینه شده است.